1 MYSQL SERVER
          1.1 INSTALACJA:
          1.2 PRACA W KONSOLI:
          1.3 ZAPYTANIA I PRACA Z BAZAMI:
          1.4 DODAWANIE REKORDÓW:
          1.5 USUWANIE REKORDÓW:
          1.6 MODYFIKOWANIE REKORDÓW:
2 dbExpress
     2.1 CZAS PROGRAMOWANIA:
          2.1.7 POBIERANIE ZAWARTOŚCI TABELI:
          2.1.8 DODAWANIE REKORDÓW:
          2.1.9 USUWANIE REKORDÓW:
          2.1.10 POBIERANIE LISTY TABEL

*Poniższy opis i procedury były testowane na Delphi 7.

Witam serdecznie.

Każdy programista w późniejszym czasie będzie musiał, lub spotka się z wykorzystaniem baz danych. Mnie zmusił do tego jeden z konkursów ;). Mało jest informacji na ten temat. Dlatego postanowiłem podzielić się z wami ostatnio zdobytą wiedzą. Zasiądzmy w wygodnym fotelu, z puszeczka Coli... juz? Gotowi? No to zaczynamy!

Na wstępie postaram się przytoczyć całkiem standardowe informacje nt. mysql'a: instalacja, parę prostych zapytań itp.

MYSQL SERVER

Zacznę od krótkiego wprowadzenia. W tym rozdziale nauczysz się teorii mysql i podstawowych operacji na serwerze.

MySQL to obok PostgreSQL najpopularniejszy z wolnodostępnych silników relacyjnych baz danych. W odróżnieniu jednak od rozwijanego przez społeczność open-source PostgreSQL-a, MySQL tworzony jest przez pojedynczy podmiot - szwedzką firmę MySQL AB.

INSTALACJA:

Najprostszym rozwiązaniem jest skorzystanie z KrasnalServ czy innego tego typu gotowego serwera, innym sposobem jest bezposrednie zainstalowanie samego serwera baz dostepnego na stronie producenta: www.mysql.com. Załóżmy, że jesteśmy po instalacji, zwróćmy teraz uwagę na parę instotnych szczegołów.
Bardzo ważnym elementem przy wykorzystaniu połączenia z bazą przez dbExpress jest wersja mysql. Dlatego, że jeśli chcemy łączyć się z bazą gdzieś w sieci np. u usługodawcy naszego hostingu, musimy dobrać bibliotekę libMySQL.dll, która znajduje się w katalogu:

mysql\bin

Kopiujemy ją do katalogu: Windows\system32.

PRACA W KONSOLI:

Macie zielone światełko? No to wchodzimy znowu do katalogu bin ... np. 'c:\usr\mysql\bin' znajdujemy mysql.exe i uruchamiamy przez cmd aby nie zamykalo się po zakończeniu. Wywołujemy z takimi parametrami:

mysql -u root -p

-u root - admin mysql na localhost
-p - dodajac ten parametr informujemy, że użytkownik posiada hasło i wymuszamy podanie go.

Wpisujemy hasło i zaczynamy działać. Jest znak zachęty: 'mysql>'. Stwórzmy sobie małą bazę z jedną tabelką do testów, rzućmy z góry, że będzie to baza z numerami telefonów i adresami e-mail naszych znajomych.

ZAPYTANIA I PRACA Z BAZAMI:

Wpisz: show databases;

• przez to zapytanie zostaje zwrócona lista naszych baz:
  mysql: baza w ktorej sa przechowywane wszelkie dane o uzytkownikach serwera
  test: baza testowa, do zabawy

Czas aby stworzyć naszą bazę. Wpisz: create database adresy; Ok mamy baze... teraz czas na tabelę. Ale najpierw musimy wskazać bazę do, której ma być przypisana, do tego sluzy: use adresy;

• oczywiscie zamiast adresy wpisujemy dowolna nazwę bazy.

Tworzymy tabelę:

create table tabela (
id           int unsigned not null auto_increment primary key,
imie         char(50),
nazwisko     char(50),
gg           char(7),
telefon      char(20),
email        char(50));

Spokojnie, pisz ciągle, mysql wykona to wszystko dopiero gdy zakonczysz skrypt znakiem ';'. Kolejną metodą jest zapisanie tego jako plik .sql i wykonanie komendą:

source skrypt.sql

Spróbuj. Zapisz powyższy kod do pliku z rozszerzeniem .sql i umiesc w katalogu bin razem z mysql.exe, i wpisz zapytanie wykonujace.
No dobrze mamy juz baze.. tabele.. teraz rekordy, zrobie tylko jeden, z reszta sie sami bedziecie bawic wg. upodoban.:

DODAWANIE REKORDÓW:

Zapytanie:

INSERT INTO tabela('imie','nazwisko','gg','telefon','email') 
VALUES('Marek','Wycisk','1968439','2222222','feratoin@gmail.com');

Napisz sobie plik.. np. add.sql i wykonaj. Mamy już jeden rekord. Resztę pozostawiam waszej woli.

USUWANIE REKORDÓW:

Jak kazde inne polecenie wykonania czegos w bazie uzywamy zapytan... w jezyku angielskim usuń znaczy 'delete' czyli usuwanie rekordów odbywa się wg. tego wzoru:

DELETE FROM <nazwa_tabeli> WHERE <warunek>

<nazwa_tabeli> - w naszym przypadku adresy albo 'adresy' obie frazy muszą być zapisane w tego typu cudzyslowiach.. jednym albo drugim. Obecnie najpopularniejszy jest 1 sposób.
<warunek> - napewno kojarzycie instrukcje warunkowe, jeśli cos=czemu to tamto. Tutaj jest tak samo... tylko bez 'jeśli'. Przykładowo: id='1' , brzmi 'gdzie id wynosi 1', co usunie nam rekord ktorego wartosc w kolumnie 'id' równa się 1.

Przykładowe zapytanie, które usunie nam poprzedni rekord z moimi danymi:

DELETE FROM `adresy` WHERE imie = `Marek` OR nazwisko = `Wycisk`;

Zostanie usunięty rekord gdzie w kolumnie 'imię' znajduje się wartość 'Marek' albo gdy nazwisko ma 'Wycisk'. Jak na pewno zauważyłeś możemy stosować instrukcje typu: lub,i itp. OR, AND.

MODYFIKOWANIE REKORDÓW:

Co jeśli tabela ma 30 kolumn lub więcej, a Twój znajomy zmienił numer... bez sensu tracić tyle danych. Dlatego mysql jak inne bazy wykorzystujące SQL (Structure Query Language - Strukturalny Język Zapytań), pozwala nam na tego typu działania. Oto szablon zapytania:

UPDATE <nazwa_tabeli> SET <nazwa_pola> = 'wartość' WHERE <warunek>

<nazwa_pola> - lub inaczej nazwa kolumny, w naszych przypadkach: id, imie, nazwisko, gg, telefon, email.

UPDATE, znane updatuj, zmien cos co juz jest.
SET, ustaw.

Zmienmy telefon w moim rekordzie

UPDATE `adresy` SET telefon = '2233333' WHERE imie = `Marek`;

Po SET ustawiamy nową wartość rekordu! Nie pomyl się! Dopiero po WHERE ustawiamy warunek gdzie ma to zostać zmienione. To chyba na tyle.. więcej do naszych działań nie będzie nam potrzebne. Radzę poćwiczyć troszkę. W ostateczności odsyłam do kursów. Teraz czas na Delphiego, o to tutaj przecież chodzi.

dbExpress

Najnowsza metoda opracowana przez Borlanda dla potrzeb obsługi baz danych zgodnie z wymaganiami klientów z zapewnieniem dostępu z różnych platform. DbExpress jest dostępny dla Kylixa i Delphi od 6 w górę. Jest standardem ściśle związanym z narzędziami programistycznymi i jak na razie nie ma planów udostępnienia go do innych zastosowań. Jego wyróżniającą się cechą jest minimalizowanie roli warstwy pośredniej w tworzeniu aplikacji. W zasadzie dbExpress to specyfikacja biblioteki klienckiej, do której odwoływała się będzie aplikacja, aby zapewnić sobie dostęp do danych.

Czyli poprostu są to komponenty pozwalające na szybkie jak sama nazwa wskazuje, łączenie z bazami danych, przedstawię tylko potrzebne nam komponenty:
- SQLConnection - Komponent ten odpowiada za połączenie z mysql cos w stylu funkcji mysq_connect znanej z php.

- SQLClientDataSet - Wykonuje zapytania, przekazuje informacje do SQLConnection.

CZAS PROGRAMOWANIA:

Zaczynamy programowanie. Dodatkowe możliwości będą stopniowo dopisywane do tego rodziału. Polecam grupy dyskusyjne (zwłaszcza w j. angielskim) jako dodatkowy materiał dydaktyczny.

POBIERANIE ZAWARTOŚCI TABELI:

Wrzuć na formę z dwa Buttony i 5 editów do wprowadzania danych. Nasze komponenty połączeniowe nie umiescimy na formie, a w DataModule. Tworzymy przez: File/New/Data Module, i tam wrzucamy SQLConnection1, SQLClientDataSet1, SQLClientDataSet2 , którego nazwę zmieniamy na SQLClientDataSetAdd. Ustawiamy takie o to procedury przy OnCreate i onDestroy naszego DataModule... no i oczywiscie zmieniamy nazwę na 'DM':

procedure TDM.DataModuleCreate(Sender: TObject);
begin
SQLConnection1.Connected := True;
end;

procedure TDM.DataModuleDestroy(Sender: TObject);
begin
SQLConnection1.Connected := False;
end;

Przejdź w Object Inspectorze na SQLConnection, przesta ConnectionName na MySQLConnection,LoginPrompt na False (przy True wyskakuje nam okienko do wpisania loginu i hasla... co jest zbedne gdyz wszystko ustawiamy w params) a następnie do Params i ustaw mniej-więcej jak na poniższym rysunku:

Sprawdź łączność ustawiając Connected na True. Jeśli żaden error nie wyskoczy to znaczy, że wszystko jest ok.

SQLDataSet1. Ten komponent posłuży nam do ładowania rekordów z bazy, przedstawię również dodawanie, usuwanie i modyfikownie.

SQLConnection ustaw na SQLConnection1.
CommandType: ctQuery
CommandText... no właśnie tutaj musimy ustawić nasze zapytanie. Nie możemy użyć do tego SQLQuery ponieważ nie jest on kompatybilny z MySQL tak samo jak dbGrid, dlatego zastosujemy ListView.

Zapytanie do ładowania rekordów ustawmy na takie:

select * from osoby order by imie, nazwisko;

I tyle. Teraz najgorsza część przed nami.

Zróbmy to tak... napiszemy procedurę.. którą poźniej umieścimy w OnShow nowej formy. Stwórz nową formę np. adresy TAdresy i wrzuć na nią ListView.

w public glównej klasy wpisz:
procedure pokaz_adresy();

I teraz zrób sobie gdzieś na dole miejsce na procedurkę:

procedure TAdresy.pokaz_adresy();
var
begin
end;

OK... czas na kod... postaram się powolutku wszystko tłumaczyć.

procedure TAdresy.pokaz_adresy();
var
   kolumny  : Tlistcolumn; // tworzymy sobie liste kolumn aby dodac wszystkie naraz
   listitem : tlistitem;
   id       : integer; // id z naszej bazy
   imie     : string; // imię
   nazwisko : string; // itd. chyba wiecie o co chodzi
   gg       : string;
   telefon  : string;
   email    : string;
begin
   Adresy.Caption := 'Baza: '+DM.SQLConnection1.Params.ValueFromIndex[2]+' / Tabela: Adresy'; // tutaj sobie robimy bajerek że wskaże nam aktualnie używaną bazę danych przez Delphi.

W tej części kodu musimy ustawić sobie zmienne, które nazywają się tak samo jak kolumny naszej tabeli. Łatwiej się połapać w kodzie. Idziemy dalej.

DM.SQLDataSet1.Open; // uruchamiamy połączenie ze sqlconnection

with ListView do begin
     Columns.Clear;
     Clear;
     Parent := Self;
     Align := alClient;
     ViewStyle := vsReport;
     RowSelect := True;
     ReadOnly := False;
     Color := clInfobk;
     GridLines := True;
     ShowColumnHeaders := True;
end;

Łączymy się z bazą, i ustawiamy wartosci ListView.
Columns.Clear; i Clear; Niech wyczyści nam wszystko... przydatne gdy wywolujemy kilka razy rożne procedury z wykorzystaniem ListView.
Styl koniecznie na vsReport, i GridLines.. dzieki temu zyska to designu tabeli.

Dalsza czesc chyba jest zrozumiala. Nastepny kawalek:

with ListView do begin
     Kolumny := Columns.Add;
     Kolumny.Caption := 'Id';
     Kolumny.Width := 30;

     Kolumny := Columns.Add;
     Kolumny.Caption := 'Imię';
     Kolumny.Width := 100;

     Kolumny := Columns.Add;
     Kolumny.Caption := 'Nazwisko';
     Kolumny.Width := 100;

     Kolumny := Columns.Add;
     Kolumny.Caption := 'GG';
     Kolumny.Width := 40;

     Kolumny := Columns.Add;
     Kolumny.Caption := 'Telefon';
     Kolumny.Width := 70;

     Kolumny := Columns.Add;
     Kolumny.Caption := 'E-Mail';
     Kolumny.Width := 200;
end;

Tworzymy kolumny w ListView z główną ID. Width postaraj się dopasować do rekordów. Te powinny wystarczyć. Teraz ostatnia część... ładowanie wszystkiego z tabeli mysql.

  with ListView do begin
     while not DM.SQLDataSet1.Eof do begin // petla
           id := DM.SQLDataSet1.FieldValues['id']; // przypisujemy wartości rekordu do zmiennych
           imie := DM.SQLDataSet1.FieldValues['imie'];
           nazwisko := DM.SQLDataSet1.FieldValues['nazwisko'];
           gg := DM.SQLDataSet1.FieldValues['gg'];
           telefon := DM.SQLDataSet1.FieldValues['telefon'];

           ListItem := items.Add;
           ListItem.Caption := inttostr(id); // konwersja... id jest liczbą całkowitą musimy ją przekonwertować

           // dodajemy wartości do  kolumn listview
           ListItem.SubItems.Add(imie);
           ListItem.SubItems.Add(nazwisko);
           ListItem.SubItems.Add(gg);
           ListItem.SubItems.Add(telefon);
           ListItem.SubItems.Add(email);

           DM.SQLDataSet1.Next(); // przerzucamy rekord, w końcu pętla
     end;
  end;

DM.SQLDataSet1.Close(); // zamykamy połączenie.

end;

Wszystko zapętlamy jak w PHP, wtajemniczeni na pewno znaja ten kod:

$zapytanie = "SELECT * FROM adresy";
$wykonaj = mysql_query($zapytanie);

while($row = mysql_fetch_array($wykonaj)) {
     echo row[0]." ".row[1]." ".row[2]." ". row[3]." ".row[4]." ".row[5];
}

Działa to praktycznie na tej samej zasadzie. Skompiluj program i zobacz ListView.

Tutaj akurat screen z mojego programu na konkurs. Wygląd chyba wam coś przypomina, chociażby system kasy chorych. To raczej dla ślązaków.

Kod:

procedure TAdresy.pokaz_adresy();
var
   kolumny  : Tlistcolumn;
   listitem : tlistitem;
   id       : integer;
   imie     : string;
   nazwisko : string;
   gg       : string;
   telefon  : string;
   email    : string;
begin
   Adresy.Caption := 'Baza: '+DM.SQLConnection1.Params.ValueFromIndex[2]+' / Tabela: Adresy';

   DM.SQLDataSet1.Open;

   with ListView do begin
        Columns.Clear;
        Clear;
        Parent := Self;
        Align := alClient;
        ViewStyle := vsReport;
        RowSelect := True;
        ReadOnly := False;
        Color := clInfobk;
        GridLines := True;
        ShowColumnHeaders := True;
   end;

   with ListView do begin
        Kolumny := Columns.Add;
        Kolumny.Caption := 'Id';
        Kolumny.Width := 30;

        Kolumny := Columns.Add;
        Kolumny.Caption := 'Imię';
        Kolumny.Width := 100;

        Kolumny := Columns.Add;
        Kolumny.Caption := 'Nazwisko';
        Kolumny.Width := 100;

        Kolumny := Columns.Add;
        Kolumny.Caption := 'GG';
        Kolumny.Width := 40;

        Kolumny := Columns.Add;
        Kolumny.Caption := 'Telefon';
        Kolumny.Width := 70;

        Kolumny := Columns.Add;
        Kolumny.Caption := 'E-Mail';
        Kolumny.Width := 200;
   end;

   with ListView do begin
       while not DM.SQLDataSet1.Eof do begin
          id := DM.SQLDataSet1.FieldValues['id'];
          imie := DM.SQLDataSet1.FieldValues['imie'];
          nazwisko := DM.SQLDataSet1.FieldValues['nazwisko'];
          gg := DM.SQLDataSet1.FieldValues['gg'];
          telefon := DM.SQLDataSet1.FieldValues['telefon'];

          ListItem := items.Add;
          ListItem.Caption := inttostr(id);


          ListItem.SubItems.Add(imie);
          ListItem.SubItems.Add(nazwisko);
          ListItem.SubItems.Add(gg);
          ListItem.SubItems.Add(telefon);
          ListItem.SubItems.Add(email);

          DM.SQLDataSet1.Next();
       end;
   end;
        DM.SQLDataSet1.Close();
end;

DODAWANIE REKORDÓW:

Jak na pewno zauważyliście wszystko robimy przez różnego rodzaju zapytania... dodawanie rekordów. Przy opisie prostych zapytan do mysql, wymienilem zapytanie dodajace rekord do tabeli bazy. Przytoczę to jeszcze raz.

INSERT INTO tabela (imie, nazwisko, gg, telefon, email)
VALUES(:imie,:nazwisko,:gg,:telefon,:email);

I to umieszczamy w CommandText, SQLDataSetAdd czyli tego trzeciego komponentu.

Jak wcześniej ustalamy, że ma brać przy dodawaniu nasze zdeklarowane zmienne. Stwórz nową formę z 5 editami, lub labelededitami i jednym speedbuttonem o nazwie: 'add', powiedzmy że edity będą o takich nazwach:

add_imie
add_nazwisko
add_gg
add_telefon
add_email

Klikamy dwa razy na naszego speedbuttona, i wpisujemy taką procedurę:

procedure Tadd.SpeedButton1Click(Sender: TObject);
begin
with DM do begin
SQLDataSetAdd.ParamByName('imie').AsString := add_imie.text;
SQLDataSetAdd.ParamByName('nazwisko').AsString := add_nazwisko.Text;
SQLDataSetAdd.ParamByName('gg').AsString := add_gg.text;
SQLDataSetAdd.ParamByName('telefon').AsString := add_telefon.Text;
SQLDataSetAdd.ParamByName('email').AsString := add_email.Text;

Informujemy go aby dodał nam nowy rekord i wpisal do niego wartości z naszych editów... idziemy dalej...

SQLDataSetAdd.ExecSQL();
end;
end;

Tutaj wykonujemy zapytanie... czyli rekord został dodany. Dodam małe urozmaicenie. Aby odrazu załadował nam tabelę z nową wartością. A po dodaniu zamknął okno i wyświetlil komunikat.

Kod:

procedure Tadd.SpeedButton1Click(Sender: TObject);
begin
with DM do begin
SQLDataSetAdd.ParamByName('imie').AsString := add_imie.text;
SQLDataSetAdd.ParamByName('nazwisko').AsString := add_nazwisko.Text;
SQLDataSetAdd.ParamByName('gg').AsString := add_gg.text;
SQLDataSetAdd.ParamByName('telefon').AsString := add_telefon.Text;
SQLDataSetAdd.ParamByName('email').AsString := add_email.Text;
SQLDataSetAdd.ExecSQL();
end;
MessageBox(0,'Dodalem nowy rekord','OK',MB_ICONINFORMATION); // wyswietl okienko informujace o dodaniu
Adresy.pokaz_adresy(); // zaladuj rekordy z bazy
Close; // zamknij okno
end;

Screen: add.jpg

Mamy kolejny dział za sobą. Procedura dodaje wartosci editów do nowego rekordu tabeli. Pozniej wywoluje procedurę wyświetlajacą tabelę i zamyka okno. Radzę zmodyfikować troszkę kod na własne potrzeby.

USUWANIE REKORDÓW:

Co jeśli chcemy usunąc istniejący rekord? Można to zrobić na dwa sposoby:

1. Poprzez bezpośrednie zapytanie do bazy wymusząjące usunięcie zaznaczony rekord.
2. Tak jak w poprzednich przypadkach przez żmudny ale stabilny proces z wykorzystaniem DataSet.

Metoda 1.:
Wykorzystajmy podręczne menu kontekstowe wywolywane naciśnięciem prawego klawisza. Wrzuć na formę Popupmenu i w OnMouseDown wpisz:

var
P:TPoint;
begin
if ssRight in Shift then begin
GetCursorPos(P);
Popupmenu1.Popup(P.X,P.Y);

Jeśli na aktywnym ListView zostanie wciśnięty prawy przycisk, program wywoła popupmenu w miejscu kliknięcia. Dorzuć do menu jakis element np. Usuń rekord. Przejdź do oprogramowania zdarzenia. W największej liczbie przypadków każdy rekord ma swoje ID więc to wykorzystajmy.

var
zapytanie:string;
begin
zapytanie:='DELETE FROM baza WHERE id='+ListView.Selected.Caption;
DM.SQLConnection1.ExecuteDirect(zapytanie);

Teraz zostanie usunięty rekord z bazy. Funkcja ExecuteDirect wykonuje zapytanie do bazy. W naszym przypadku jest to zmienna zapytanie. Ustalamy ze id jest wartoscia rekordu z pierwszej kolumny. Urozmaice troche kod o małe zabezpieczenia.

var
zapytanie:string;
begin
zapytanie:='DELETE FROM baza WHERE id='+ListView.Selected.Caption;
if MessageBox(Handle,'Czy na pewno chcesz usunąć zaznaczony rekord?','Ostrzeżenie',MB_ICONWARNING+MB_OK)=IdYes then
DM.SQLConnection1.ExecuteDirect(zapytanie);
Adresy.pokaz_adresy;

I teraz użytkownik przed usunęcie zostanie poproszony o potwierdzenie swojej decyzji. Na koniec wywolujemy jeszcze procedure pokaz_adres, aby pobrala zawartosc zmienionej tabeli. Owszem mozna poprzez ListView1.Selected.Delete, ale ID jest automatycznie przydzielanym kluczem, i kazdy 'nowy' rekord dostanie przydzielone nowe ID.

Kod:

procedure TAdres.Usun;
var
zapytanie:string;
begin
zapytanie:='DELETE FROM baza WHERE id='+ListView.Selected.Caption;
if MessageBox(Handle,'Czy na pewno chcesz usunąć zaznaczony rekord?','Ostrzeżenie',MB_ICONWARNING+MB_OK)=IdYes then
DM.SQLConnection1.ExecuteDirect(zapytanie);
Adresy.pokaz_adresy;
end;

POBIERANIE LISTY TABEL

Tak przy tym pisaniu przypomnialo mi się, że możemy jeszcze pobrać liste wszystkich tabel zawartych w bazie. dbExpress posiada kolejną fajną procedurę: GetTableNames. Wystarczy, że podamy listę zmiennych tekstowych (TStrings) i tak np. wykorzystajmy ComboBox i jego rekord Items. Wrzuć na formę ComboBox'a i Button'a. Oprogramuj OnClick guzika np. w ten sposób.

if DM.SQLConnection1.Connected=true then begin
DM.SQLConnection1.GetTableNames(tabele.Items, False);
tabele.ItemIndex:=0;
end;

Program najpierw sprawdzi czy jest połączenie, następnie pobierze listę dostępnych tabel i zmieni ItemIndex na 0 czyli będzie widoczny pierwszy element z listy.

W razie czego służę pomocą. Wkrótce modyfikacja.
Pozdrawiam. Feratoin.